[Thế giới] -Khủng hoảng tại Ukraine: Các bên xung đột ký hiệp định ngừng bắn sơ bộ

Ngày 5/9, trong cuộc gặp tại thủ đô Minsk (Belarus), đại diện của Chính phủ Ukraine và của lực lượng ủng hộ liên bang hóa ở miền Đông nước này đã đạt thỏa thuận hòa bình 12 điểm bao gồm Hiệp định ngừng bắn sơ bộ, bắt đầu có hiệu lực từ 18h cùng ngày (giờ Moskva – 15h giờ GTM – 22h giờ Việt Nam).

Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko và Thống đốc khu vực Donetsk đã xác nhận thông tin trên. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ Barack Obama lại nghi ngờ rằng, “từ những kinh nghiệm trong quá khứ, thỏa thuận hòa bình này khó có thể thực hiện được”. Tiếp tục gia tăng các sức ép với Nga Điện Kremlin ngày 5/9 đã hoan nghênh thỏa thuận ngừng bắn mới đạt được giữa chính quyền Kiev và lực lượng ủng hộ liên bang hóa ở miền Đông Ukraine, đồng thời hối thúc tất cả các bên tuân thủ chặt chẽ thỏa thuận này. Hãng tin Interfax dẫn lời ông Dmitry Peskov – người phát ngôn của Tổng thống Nga Vladimir Putin – cho biết: “Văn phòng Tổng thống Nga hoan nghênh việc ký thỏa thuận này tại Minsk”, và rằng: “Moskva hi vọng tất cả các điều khoản của văn kiện này và các thỏa thuận từng ký sẽ được các bên tuân thủ triệt để và tiến trình đàm phán sẽ tiếp tục cho đến khi cuộc khủng hoảng tại Ukraine được giải quyết hoàn toàn”. Cùng ngày, Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Ban Ki-moon đã hoan nghênh thỏa thuận ngừng bắn tại Ukraine, đồng thời khích lệ tất cả các bên thể hiện thiện chí và có những bước đi chắc chắn nhằm thực thi đầy đủ và hiệu quả thỏa thuận. Theo quan điểm của ông Ban Ki-moon, việc giám sát và kiểm tra một cách toàn diện, đáng tin cậy là những yếu tố quan trọng giúp thực thi hiệu quả thỏa thuận ngừng bắn và kế hoạch hòa bình. Người đứng đầu tổ chức đa phương lớn nhất hành tinh cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế kiến tạo hòa bình vững chắc ở Ukraine dựa trên một nghị quyết tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của quốc gia Đông Âu này. Ông cũng đánh giá cao các cuộc thảo luận gần đây giữa Tổng thống Nga và Ukraine, đồng thời khuyến khích hai bên tiếp tục duy trì các cuộc trao đổi nhằm tạo bước đột phá cho việc đi tới một thỏa thuận cuối cùng. Ngoài Nga và LHQ, Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Trung Quốc cũng bày tỏ hoan nghênh thỏa thuận ngừng bắn mới này. Một binh sĩ thuộc quân đội Ukraine tại thành phố cảng Mariupol hôm 5/9. Ảnh: Reuters. Ngày 6/9, Tân Hoa xã dẫn lời Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị, đang ở thăm New Zealand, bày tỏ ủng hộ một thỏa thuận ngừng bắn lâu dài giữa các bên tham chiến ở Ukraine. Ông Vương Nghị cho biết, Bắc Kinh hy vọng hai bên thực thi nghiêm túc thỏa thuận này, thỏa thuận phù hợp với lợi ích căn bản và lâu dài của người dân Ukraine. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Barack Obama cho biết ông rất hi vọng nhưng vẫn hoài nghi thỏa thuận ngừng bắn mới đạt được. Ông Obama nhấn mạnh, điều này không có nghĩa là mâu thuẫn giữa Nga và các nước Bắc Mỹ sẽ được cải thiện, mà Mỹ và các nước phương Tây vẫn tiếp tục các biện pháp cứng rắn đối với Nga, cụ thể, sẽ gia tăng biện pháp trừng phạt chủ yếu nhằm vào lĩnh vực tài chính và năng lượng của Nga. Đồng quan điểm với Mỹ, Thủ tướng Anh David Cameron cũng cho rằng phải tiếp tục loạt trừng phạt mới và lệnh trừng phạt chỉ được dỡ bỏ khi Nga đáp ứng một số tiêu chuẩn nhất định trong thực hiện thỏa thuận. Theo đó, cũng trong ngày 5/9, Liên minh châu Âu (EU) thông báo đã nhất trí với gói biện pháp trừng phạt kinh tế cứng rắn mới nhằm vào Nga, bất chấp một thỏa thuận ngừng bắn vừa đạt được giữa các bên tại Ukraine. Trong bức thư gửi lãnh đạo các nước thành viên EU, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Herman Van Rompuy và Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jose Manuel Barroso khẳng định gói biện pháp mới là công cụ để củng cố nguyên tắc rằng phản ứng của EU là nhằm thay đổi những hành động của Nga ở Ukraine. Hai quan chức này cho biết “danh sách đen” mới gồm cả những người có liên quan tới lãnh đạo lực lượng đòi liên bang hóa ở vùng Donbass thuộc miền Đông Ukraine, chính quyền khu vực Crimea đã sáp nhập vào Nga, giới hoạch định chính sách và lãnh đạo chính trị của Nga. Mặc dù là một nước thuộc EU, nhưng Thủ tướng Đức Angela Merkel lại cho rằng, châu Âu cần chuẩn bị gỡ bỏ việc thực thi các chế tài mới đối với Moskva nếu Nga có những bước đi thực sự để gỡ ngòi xung đột. Trước động thái này của EU, ngày 6/9, Bộ Ngoại giao Nga ra tuyên bố sẽ có hành động đáp trả nếu EU thực thi các biện pháp trừng phạt mới nhằm vào Moskva liên quan tới vai trò của Nga trong cuộc khủng hoảng chính trị Ukraine. Các bên tiếp tục cáo buộc lẫn nhau Ria Novosti ngày 6/9 dẫn lời các cơ quan chức năng tại thành phố Donetsk cho biết, các vụ pháo kích vẫn tiếp tục ở thành phố bất chấp lệnh ngừng bắn mới. Trong một tuyên bố, Hội đồng thành phố Donetsk cho biết: “Tính đến 18h (giờ địa phương) tình hình ở Donetsk vẫn còn xa mới có thể gọi là yên tĩnh, âm thanh của vụ nổ vẫn được nghe thấy. Tại thời điểm này, các vụ pháo kích vẫn đang được tiến hành tại quận Petrovsky của thành phố”. Cùng ngày, người phát ngôn Hội đồng An ninh và Quốc phòng Ukraine, ông Andriy Lysenko đã tố cáo lực lượng ủng hộ liên bang hóa vi phạm thỏa thuận ngừng bắn đã được hai bên ký kết trước đó trong một nỗ lực nhằm chấm dứt tình trạng đổ máu kéo dài gần năm tháng qua. Trả lời báo giới, ông Lysenko nói: “Chúng tôi đã ghi lại được một loạt hành động khiêu khích của phiến quân. Họ đã bắn các đơn vị chống khủng bố của Ukraine (hôm 5/9) 28 lần, với 10 lần diễn ra sau khi thỏa thuận ngừng bắn có hiệu lực”